ضد یخ چیست و چه کاربردی دارد؟
بیایید نگاهی دقیقتر به پاسخ این سوال بیندازیم تا ماهیت انواع ضد یخ را بهتر درک کنیم. تا همین چند سال پیش، تا حرف از گزینهای مناسب برای خنک کردن موتورهای درونسوز پیش میآمد، همه ذهنها به سمت استفاده از آب میرفت. اگرچه اصلیترین دلیل این امر عدم پیشرفت کافی فناوری و ارزان بودن آب محسوب میشد، ویژگیهایی همچون غیرسمی بودن و ظرفیت گرمایی زیاد، آب را برای خنک کردن موتورهای درون سوز تبدیل به مادهای مناسب میکردند. با پیشرفت تدریجی فناوری، کار به جایی رسید که “آب” دیگر پاسخگوی نیاز موتورهای بهکاررفته در فرآیندهای صنعتی نبود. با توجه به این که افرودن ناخالصیهایی همچون املاح به آب، به آن خاصیت خوردگی میبخشیدند دانشمندان باید به دنبال مادهای با جرم مولکولی کم و نقطه ذوب پایین میگشتند تا پاسخگوی نیازهایشان باشد. در نتیجه این جستوجوها بود که پای ترکیبات آلی در سال 1920 به صنعت تولید انواع ضد یخ باز شد و تا همین امروز، ترکیباتی همچون اتیلن گلیکول، اتانول و متانول که از جمله محلولهای آلی به شمار میروند نقش خود را بهعنوان ضد یخ در فرآیندهای صنعتی به اثبات رساندند.
آب، هنوز هم که هنوز است، بهعنوان مادهای مهم برای خنکسازی موتورها و جذب گرمای تولید شده توسط آنها به کار میرود. بسیاری از صاحبان خودرو برای جلوگیری از یخ زدن این خنک کننده، مواد ضد یخ را به آن اضافه میکنند. ترکیب آب و ضد یخ، حرارت ناشی از جابهجایی خودرو را بین سایر اجزای ماشین پخش میکند و به طور کلی، حرارت موتور را از طریق ایجاد جریان همرفت کاهش میدهد. کاربرد انواع ضد یخ، امروزه فراتر از کنترل دمای خنک کننده خودرو است و بسیاری از مواد ضد یخ با در اختیار داشتن آلیاژها و فلزاتی همچون آلومینیوم، چدن، مس و برنج در ترکیب خود از خوردگی اجزای مختلف ماشین نیز ممانعت به عمل میآورند.
در چه شرایطی حتما باید از ضد یخ استفاده کنیم؟
اگر شرایط محیطی بهگونهای باشد که خنک کنندهی موتور را تحت تاثیر قرار داده و موجب تغییر حالت فیزیکی آن شود، لازم است از ضد یخ استفاده کنیم. در این موقعیت، منظور از تغییر حالت فیزیکی، تبدیل شدن مایع به جامد یا گاز است. طبیعتا آب، بهعنوان اصلیترین مادهی خنک کنندهی موتور در دماهای بالا دچار تبخیر میشود و از حالت مایع به حالت گاز در میآید. از سوی دیگر، اگر دمای محیط کم باشد، آنگاه خنک کننده منجمد میشود و از حالت مایع، به حالت جامد درمیآید. در این شرایط است که باید با اضافه کردن انواع ضد یخ به مادهی خنک کنندهی موتور، از تغییر حالت فیزیکی آن جلوگیری کرد.
اگر در شرایط لازم از ضد یخ استفاده نکنیم، چه اتفاقی میافتد؟
در صورتی که خنک کنندهی موتور تحت تاثیر شرایط محیطی تغییر حالت دهد و تبخیر شود، ماده خنک کننده از حالت روان خارج شده و حبابهای ریزی در آن به وجود میآید. حبابهایی که در اثر تبدیل خنک کننده مایع به بخار ایجاد میشوند، صدماتی جبران ناپذیر به سیستم موتور وارد میکنند. یخ بستن مادهی خنک کننده صدماتی به مراتب شدیدتر از تبخیر آن به ماشین وارد میکند. فارغ از اینکه موتور نمیتواند تحت تاثیر یخ وظایف خود را بهدرستی انجام دهد، حجم مادهی خنک کننده نیز با یخ زدن افزایش پیدا میکند و همین امر موجب ترک برداشتن ساختار موتور ماشین میشود؛ به همین دلیل است که بهکارگیری انواع ضد یخ برای حفاظت از سیستم ماشین الزامی است.
انواع گوناگون ضد یخ
داستان مادهی خنک کنندهی موتور با آب شروع شد، مثل تمام چیزهای خفن و باحال دیگری که داستانشان در این دنیا با آب شروع شده، خنک کنندهها نیز رو به تکامل پیش رفتند. بهتدریج انواع ضد یخ های الکلی پایشان به ترکیب خنکها باز شد و سپس با تکامل مواد خنک کننده، پای روغنها نیز به ترکیب این مواد باز شد. امروزه خنک کنندهها در دو نوع آبی و روغنی دیده میشوند. الکلها میتوانستند برای طولانی مدت نقش یک ضد یخ مناسب را در ترکیب خنکها ایفا کنند؛ اما فناوری بهسمت و سویی پیش رفت که دیگر یک ضد یخ مناسب برای ماشینها کافی نباشد. ماشینهای فوقالعادهی امروزی به ضد یخهایی به همان اندازه فوقالعاده احتیاج داشتند و این جا بود که پای ضد یخهای روغنی به بازار باز شد.
ضد یخ های الکلی و روغنی چه مزایا و معایبی نسبت به هم دارند؟
همانطور که گفته شد، انواع ضد یخ را میتوان در دو دستهی روغنی و الکلی دستهبندی کرد. بیایید نگاهی موردی به ویژگیهای هرکدام از انواع ضد یخ داشته باشیم تا بیشتر با مزایا و معایب هرکدام آشنا شویم.
ویژگیها | ضد یخ الکلی | ضد یخ روغنی |
---|---|---|
عمر طولانی | دارد | ندارد |
نیاز به شستوشوی رادیاتور پیش از تعویض | دارد | ندارد |
امکان ایجاد شرایط مناسب برای خوردگی موتور | دارد | ندارد |
ضد یخ برای ماشین های سنگین
ماشینهای سنگین معمولا هر دو سال یک بار، نیاز به تعویض ضد یخ پیدا میکنند. توصیهی ما به شما این است که با توجه به دوام بالای ضد یخ در ماشینها، یک بار برای همیشه یک ضد یخ استاندارد و باکیفیت برای ماشینتان تهیه کنید که ماشین در مدت زمان دو سالهای که از آن استفاده میکند، برایتان بازی درنیاورد.
ضد یخ برای سواری ها
ماشینهای سواری در دنیای شلوغ امروزی عصای دست شهروندان هستند و با توجه به پرترافیک بودن جادههای شهری، دمای موتور ماشین هم زودبهزود افزایش پیدا میکند. در این شرایط که پشت ترافیک ماندن برای خودش دردسری است، بهتر است خطر جوش آوردن ماشین را به جان نخرید و با تهیهی یک ضد یخ مناسب خودتان را بیمه کنید.
ضد یخ برای موتورسیکلت ها
اصولا شما میتوانید هر ضد یخ باکیفیتی را به خورد موتورتان بدهید و در این مورد، تفاوت چندانی بین ضد یخ موتور سیکلت و ماشین وجود ندارد؛ اما اگر میخواهید از شر وسواسهای فکری و نگرانی راحت شوید، دست بگذارید روی خوبهای بازار که بعدا خودتان را سرزنش نکنید.
آیا یک ضد یخ، ضد جوش هم هست؟
بله، به طور کلی انواع ضد یخ از نوسان دمای خنک کنندهی موتور جلوگیری میکنند. بدین ترتیب نقطهی جوش خنک کننده بالاتر رفته و نقطهی انجماد آن پایینتر میرود.
سخن آخر
ترکیب آگاهانه انواع ضد یخ با خنک کنندهی موتور، از صدمه دیدن ماشینتان و به بار آمدن هزینههای اضافی جلوگیری میکند. حال که ماهیت مادهی ضد یخ را شناختهاید، بهتر است سراغ نیازهای ماشینتان بروید و با برطرف کردن نیازهای ماشینتان، سلامت ماشین و سرنشینان آن را تضمین کنید.